Mặc dù các gia đình cúng ông Công ông Táo theo truyền thống nhưng nhiều người thực sự không rõ ông Công ông Táo là ai? Tại sao lại cúng ông Công ông Táo? Và tại sao cúng ông Công ông Táo lại là một trong những lễ cúng quan trọng nhất trong năm? Chuyên gia Phong Thủy Nguyễn Hoàng – Giám đốc Viện Phong Thủy Hoàng Gia sẽ mách bạn đôi điều thú vị.
TÁO QUÂN LÀ AI?
Theo quan niệm của người xưa, Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ là ba vị thần tiên được Trung ương Hoàng Đế phái xuống để làm các vị thần cai quản những gia đình ở hạ giới. Họ là đại diện cho thần tiên hạ phàm chăm lo dân chúng, trong đó:
Vị thứ nhất là Thổ Địa Long Mạch Tôn Thần cai quản đất đai âm trạch và long mạch của gia đình, thường gọi là “Thổ thần thổ địa”.
Vị thứ hai là Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân cai quản toàn bộ mọi sinh hoạt và bếp núc của gia đình, ta hay gọi là “Thổ công táo quân”.
Vị thứ ba là Ngũ Phương Ngũ Thổ Phúc Đức Chính Thần cai quản toàn bộ việc mua bán hàng hoá đồ ăn thức uống cho gia đình, vị này còn có tên khác là “Thổ kỳ”.
Trong ba vị Táo quân, chỉ có Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân là nhận lệnh về chầu Ngọc Đế, hai vị kia ở lại. Sở dĩ vị này được đại diện lên thiên đình vì ngài có chức năng “tư mệnh” tức là quán xuyến về vận mệnh của gia chủ, ghi lại thiện ác, công tội ở nhân gian.
CÚNG ÔNG TÁO TRƯỚC NGÀY 23 THÁNG CHẠP CÓ ĐƯỢC KHÔNG?
Bản chất của lễ cúng Táo quân là việc tạ ơn chư vị tôn thần trong năm đã chở che chăm sóc cho gia đình, từ sức khỏe đến tinh thần, từ tăng gia, sản xuất đến thương mại, quan trường. Đó là cái lễ của nhân đối với thần, của đạo lý uống nước nhớ nguồn, ăn quả người người trồng cây. Đó cũng là cái đức hiếu sinh mà con người cần có bổn phận phải ghi nhớ.
Vì lẽ ấy, cúng Táo quân có thể bất cứ ngày nào trong năm nhưng người ta thường chọn dịp cuối năm, khi mà ông Táo chuẩn bị về Trời để làm lễ hậu. Cứ đúng giữa trưa ngày 23 tháng Chạp thì Ngài Đông Trù Tư Mệnh sẽ khởi giá về triều nên việc cúng lễ các Ngài nên sớm hơn giờ đó, cũng có thể cúng trước một vài ngày.
Tùy theo điều kiện gia đình và phong tục tập quán từng địa phương mà có những nghi thức khác nhau trong lễ cúng. Thông thường, tế phẩm sẽ có hoa tươi, quả tốt, xôi, gà, đèn nến, rượu, cau trầu, bánh kẹo, kim ngân, y phục. Ngày tốt để cúng Táo quân năm nay là ngày 22 và 23 tháng Chạp. Nếu cúng ngày 22, gia chủ có thể chọn lúc 11:30 trưa hoặc 19:15 tối. Nếu cúng ngày 23 thì trước 12:00 trưa là được.
Trong lễ cúng ông Táo, có nhà còn kết hợp phóng sinh chim cá để xả xui nhân dịp cuối năm. Việc này không có gì xấu vì phóng sinh là một biểu thị của việc hành thiện. Hành thiện có hai dạng là tâm cầu phước báo và không cầu phước báo. Nếu tâm không cầu phước báo thì phúc phần đến chậm nhưng lâu dài. Nếu tâm cầu phước báo thì phúc đến nhanh hơn nhưng ngắn ngủi. Khi cuộc sống đang gặp nhiều phiền não thì việc hành thiện để cầu phước báo chẳng có gì sai, chỉ có điều những việc như phóng sinh chim cá thì cần phải chọn nơi phù hợp và có ý thức bảo vệ môi trường.
VĂN KHẤN NÔM CÚNG ÔNG TÁO DÀNH CHO NGƯỜI KHÔNG CHUYÊN
Muôn ngàn kính lễ Trời Đất!
Muôn ngàn kính lễ Hoàng Thiên Hậu Thổ Chư Vị Tôn Thần, Đương Niên Hành Khiển Chí Đức Tôn Thần, Đương Cảnh Thành Hoàng Bản Thổ Đại Vương, Bản Gia Táo Quân Thổ Công – Thổ Địa – Thổ Kỳ cùng các vị Thần Linh cai quản xứ này. Muôn ngàn kính lễ Tổ Tiên, Tổ Cô dòng họ…
Thời gian thấm thoắt, nay đã hết năm, hôm nay nhân dịp Ngài Táo Quân chuẩn bị chầu trời, gia đình chúng con là (tên – tuổi – địa chỉ) kính mời các ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân, Thổ Địa Long Mạch Tôn Thần, Ngũ Thổ Ngũ Phương Phúc Đức Chính Thần cùng các vị Thần Linh Bản Xứ hiển linh giáng phó đàn tràng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, hoa tươi quả tốt, chén nước cơi trầu, kim ngân y phục, chay mặn lòng thành, dâng lên trước án.
Chúng con thiết nghĩ, gia đình con phận dày phúc mỏng, sinh sống nơi đây là một nhân duyên tốt đẹp, để có được cuộc sống như ngày hôm nay là nhờ ơn trên che chở, tiên tổ độ trì, nào dám quyên ơn. Nhất là tam vị Táo quân quanh năm chăm sóc, ghi rõ thiện ác, chứng mọi cát hung, công đức của các Ngài thật là vô cùng vô tận. Thể theo đạo lý, uống nước nhớ nguồn, chúng con vô cùng cảm tạ trời đất, thần linh, kính dâng chút lễ mọn nhân ngày cuối năm trước Tết.
Chúng con lại nghĩ, dù được ơn trên dạy dỗ, vẫn là phàm tục nhân gian, dẫu có cố gắng bao nhiêu thì đường trần chưa tỏ, đường thần chưa thông, cũng là cái lẽ thường tình, cúi xin các vị Tôn Thần cùng tam vị Táo Quân rộng lòng hướng dẫn, chỉ bảo cho trí sáng, tâm khai, ngày càng tiến bộ. Trong năm gia đình còn điều gì chưa phải, cúi xin rộng lượng bỏ qua, các Ngài về với Ngọc Hoàng xin hãy lưu phước ban ân cho tín chủ.
Nhân dịp Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân về chầu Ngọc Đế, xin kính chúc Ngọc Hoàng Thượng Đế cùng chư vị ân trên minh đức viễn quang, phù trì cho thiên hạ sang năm mới thái bình, hạnh phúc. Mong ơn trên hộ cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, nhà nhà hưng thịnh, đất nước phú cường và giúp đỡ cho gia đình chúng con được mạnh khỏe, cát tường, bình an, hỉ lạc, gia đạo hanh thông, công danh tài lộc vẹn toàn. Xin kính tiễn Ngài Đông Trù Tư Mệnh hồi cung.
Cẩn cáo! Cẩn cáo! Cẩn cẩn cáo!
Nguyễn Hoàng
Chuyên gia Phong thủy Nguyễn Hoàng là một trong những thầy dạy phong thủy tốt nhất Việt Nam, được biết đến như một Giảng sư đặc biệt, có khả năng biến những thuật ngữ phức tạp của cổ thư thành những khái niệm đơn giản trong đời sống. Chính vì vậy, chương trình “Phổ cập phong thủy vì cộng đồng” do Thầy khởi xướng đã được đón nhận rộng rãi thông qua các bài giảng online, các buổi tọa đàm trực tiếp và trên internet. Thầy là người tiên phong và có nhiều khóa học online nhất Việt Nam trên các nền tảng đào tạo trực tuyến về phong thủy. Vì vậy hàng vạn người học phong thủy, dịch lý, bát tự được thầy hướng dẫn từ cơ bản đến nâng cao, ai chưa biết gì cũng có thể học được, đã trưởng thành và đóng góp cho cộng đồng nhiều giá trị ý nghĩa.
